open open

Świadomi konsekwencji

We wrześniu 2023 r. ruszyła kampania społeczna Ministerstwa Sportu i Turystyki traktująca o cywilizacyjnych problemach, które coraz częściej dotykają naszego społeczeństwa, poczynając od dzieci w wieku szkolnym, a kończąc na 40-50-latkach. Konsumpcyjny styl życia, wszechobecne fast foody, żywność przetworzona oraz idące z nimi w parze: rozwój technologii, gaming, siedzący tryb życia i pracy powodują zauważalne zmiany w fizjonomii człowieka.

W ten sposób Ministerstwo Sportu i Turystyki wyrazistym, poniekąd kontrowersyjnym obrazem, zwraca uwagę na kierunek, w którym niechybnie podążamy jako społeczeństwo, coraz bardziej oddalając się od kultury sportowej. Film wstrząsa widzem obrazem konsekwencji, jakie niesie ze sobą zatracający styl życia. Nadwaga, wady postawy, uzależnienia, spadek odporności psychicznej oraz wiele pochodnych to tylko niektóre ze skutków, przed którymi ostrzega Ministerstwo Sportu. Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem jest rozwijający się dynamicznie fonoholizm. Co to takiego?

Nastolatek, który nie rozstaje się z telefonem, ciągle sprawdza, czy coś nowego pojawiło się w mediach społecznościowych, zaniedbuje obowiązki i relacje w prawdziwym życiu oraz rezygnuje ze swoich zainteresowań na rzecz telefonu, jest nerwowy, gdy nie może w danej chwili skorzystać ze smartfonu – może być uzależniony. Fonoholik jest narażony na rozwój fobii społecznej i depresji. Potrzeba autoprezentacji (selfie), ciągłego kontrolowania mediów społecznościowych i reagowania na wirtualną rzeczywistość sprawia, że układ nerwowy młodego człowieka jest w stanie ciągłego pobudzenia. Tak silne przywiązanie do urządzenia elektronicznego i skupienie się dziecka lub nastolatka na wirtualnym świecie ma negatywny wpływ zarówno na jego zdrowie psychiczne, jak i fizyczne.

01

Kondycja fizyczna Polaków

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca dorosłym osobom uprawianie minimum od 2 do 2,5 godziny „aerobowej aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności”, czyli wykonywania ćwiczeń podnoszących tętno (szybki marsz, bieganie, skakanie na skakance) na tydzień. Co trzeci Polak nie podejmuje aktywności fizycznej nawet raz w miesiącu – tak wynika z raportu MultiSport Index 2023, przygotowanego na podstawie badania realizowanego na zlecenie Benefit Systems. To niepokojące dane w kontekście prognoz WHO, według których do 2030 r. – z powodu braku aktywności fizycznej – na poważne choroby takie jak m.in. choroby serca, otyłość i cukrzycę zachoruje 0,5 mld osób. Raport pokazuje jednak, że Polacy mają większą świadomość tego, jak ważny dla zdrowia jest sport i aktywność fizyczna – 18 proc. badanych ćwiczy nawet 5 razy w tygodniu lub częściej, a 17 proc. – do 4 razy w tygodniu. Najaktywniejsze są osoby młode w wieku 18-24 lata, a najmniej osoby w wieku senioralnym.

02

SKS, czyli aktywnie i bezpiecznie

Aby wyrównać szanse, poprawić sprawność i zapewnić młodym osobom atrakcyjny i zdrowy sposób spędzania wolnego czasu, Ministerstwo uruchomiło program Szkolny Klub Sportowy. Jego celem jest stworzenie w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych przestrzeni do dodatkowych pozalekcyjnych zajęć sportowo-rekreacyjnych, prowadzonych przez nauczyciela wychowania fizycznego. W szczególności program koncentruje się na dzieciach i młodzieży o niższej sprawności fizycznej, a dzięki systematycznym 60-minutowym treningom (2 razy w tygodniu, w grupach min. 15-osobowych, przeprowadzanych w atrakcyjnych i nowoczesnych formach), nie tylko poprawiają swoją sprawność na lekcjach w-f, ale też mają zapewnioną zdrową, aktywną formę spędzania wolnego czasu z rówieśnikami. To też doskonała profilaktyka nadwagi i otyłości, wyrównywanie szans, kształtowanie zdrowych nawyków i charakteru, motywacja do podejmowania aktywności fizycznej u osób mniej aktywnych czy sprawnych, tworzenie warunków do odkrywania sportowych zdolności oraz pełne wykorzystanie dostępnej infrastruktury sportowej, m.in. przyszkolnej. Rekrutację szkół do programu prowadzą operatorzy województw. Ze środków w ramach zajęć korzysta w 2023 r. 88 proc. gmin, czyli blisko 8500 szkół. Każdego roku w SKS uczestniczy ponad 300 tys. uczniów. A od początku, czyli od 2017 r., w programie wzięło udział ponad milion dzieci. Szczegółowe informacje na Szkolny Klub Sportowy.

03

Witaj w Klubie

Jednym ze sposobów zachęcenia dziecka do uprawiania sportu jest zapisanie go do klubu sportowego. Korzyści z udziału w takiej jednostce jest wiele:

  • przynależność do grupy i nauka pracy zespołowej,
  • zdrowa rywalizacja i kontakt z rówieśnikami,
  • wzrost motywacji i chęć osiągania lepszych wyników,
  • możliwość udziału w zawodach i obozach sportowych,
  • możliwość korzystania z nowoczesnego sprzętu sportowego.

W ramach aktywizacji dzieci i młodzieży oraz wyrównywania szans Ministerstwo Sportu i Turystyki realizuje Rządowy Program Klub (rzadowyprogramklub.pl), w ramach którego kluby sportowe, w tym uczniowskie kluby sportowe (UKS), mogą ubiegać się o dofinansowanie m.in. na zakup sprzętu sportowego, organizację obozów sportowych i wynagrodzenia dla szkoleniowców. Wysokość dofinansowania to:

  • 10 tys. zł – dla klubów jednosekcyjnych,
  • 15 tys. zł – dla klubów wielosekcyjnych.

04

Sportowe Talenty

Uzyskanie kompleksowej diagnozy kondycji fizycznej polskich dzieci i młodzieży - to główny cel projektu edukacyjno-sportowego Sportowe Talenty. Dodatkowo zachęcanie ich do podejmowania różnorodnej aktywności fizycznej, promocja sportu wśród dzieci i młodzieży, odkrywanie wśród uczniów sportowych talentów. Wielu rodziców może nie zdawać sobie sprawy z tego, że ich pociecha przejawia wyjątkowe zdolności w określonej dyscyplinie sportu. Takie umiejętności natomiast mogą zaobserwować w szkołach nauczyciele w-f i właśnie do nich skierowany jest pilotażowy program Sportowe Talenty zainicjowany przez Ministerstwo Sportu i Turystyki we współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki. Do wprowadzania i sprawdzania wyników testów sprawności przeprowadzanych podczas lekcji w-f służy narzędzie dostępne na sportowetalenty.gov.pl. To ogromna szansa dla dzieci, które są wybitne w danej dyscyplinie sportu. Zanonimizowane wyniki testów zostaną udostępnione związkom i klubom sportowym, które będą mogły się kontaktować z rodzicami, proponując im dalszy rozwój sportowy ich pociechy. Dzięki zdiagnozowaniu dziecka możliwe będzie ukierunkowanie go w trenowaniu danej dyscypliny. Odkrywając zdolności dziecka, może się okazać, że przy okazji odkryjemy jego pasję. Krótki test sprawności może zaowocować jego dalszą karierą sportową, sukcesami, wzrostem satysfakcji i polepszeniem kondycji fizycznej.

05

Boiska piłkarskie, czyli „Orliki”

W 2012 r. w Polsce powstały boiska piłkarskie, dające przestrzeń i możliwości rozwijania umiejętności piłkarskich u dzieci i młodzieży. Po blisko 10 latach eksploatacji Orlików pojawiła się konieczność ich gruntownego remontu. W związku z tym w 2022 r. MSiT wprowadziło program modernizacji kompleksów sportowych „Moje Boisko – ORLIK 2012”. Jego celem jest poprawa stanu technicznego wybudowanych ogólnodostępnych kompleksów sportowo-rekreacyjnych. Wersja pilotażowa zakończyła się wielkim sukcesem – w 2022 r. dofinansowano 170 obiektów na łączną kwotę ok. 46 mln zł. Z kolei w roku 2023 Ministerstwo objęło wsparciem około 300 Orlików, nadając im nowy blask. Dzięki temu dzieci i młodzież, które często zaczynały przygodę ze sportem na Orlikach, wciąż mogą to robić w komfortowych, nowoczesnych i bezpiecznych warunkach. W ramach programu dofinansowane mogą zostać istniejące obiekty sportowe w kwocie powyżej 50 tys. zł i nieprzekraczającej 1 mln zł na:

  • naprawę/wymianę nawierzchni boisk sportowych,
  • modernizację oświetlenia, ogrodzenia wraz z piłkochwytami,
  • modernizację istniejącego lub budowę nowego zaplecza szatniowo-sanitarnego.

Szczegóły dotyczące programu znajdują się tutaj.

06

Przyszkolne hale sportowe

W ramach Programu Olimpia wszystkie jednostki samorządu terytorialnego mogą wnioskować o dofinansowanie na „budowę przyszkolnej hali sportowej na 100-lecie pierwszych występów reprezentacji Polski na Igrzyskach Olimpijskich”. Celem jest zwiększenie dostępu do nowoczesnej infrastruktury sportowej przy szkołach, a wnioskodawcy mogą uzyskać dotację do 70 proc. wartości budowy: nowego boiska wielofunkcyjnego bądź budowy zadaszenia o stałej konstrukcji do istniejącego boiska. W latach 2023-2024 rząd przeznaczy na budowę hal Olimpia aż 2 mld zł. Dzięki temu poprawi się dostęp do infrastruktury sportowej dzieci i młodzieży, a także jakość zajęć wychowania fizycznego i treningów sportowych – zwłaszcza w sezonie jesień/ zima. W mniejszych placówkach oferta zajęć w-f często ogranicza się w tym okresie do ćwiczeń na szkolnych korytarzach. Dzięki programowi Olimpia takie sytuacje będą rzadkością. Szczegóły tutaj.

07

Rozwój lokalnej infrastruktury sportowej

„Sportowa Polska - Program rozwoju lokalnej infrastruktury sportowej” to program wsparcia rozwoju lokalnej infrastruktury sportowej, która będzie nowoczesna, bezpieczna, ogólnodostępna, nieodpłatna dla dzieci i młodzieży oraz umożliwi masowe podejmowanie aktywności fizycznej lokalnej społeczności. W ramach programu można uzyskać dofinansowanie na obiekty przyszkolne, modernizację infrastruktury sportowej, z której korzystają kluby sportowe, ogólnodostępnej infrastruktury sportowej, budowę kortów tenisowych nawierzchni twardej z zadaszeniem i Dolnośląskich Rowerowych Parków Umiejętności. W zeszłorocznej edycji programu dofinansowano 221 zadań o łącznej kwocie ponad 353 mld zł. Więcej tutaj.

08

„Perły architektury” wśród hal sportowych

Dzięki dofinansowaniu z budżetu Ministerstwa Sportu i Turystyki w Polsce powstają sportowe obiekty, które są nie tylko funkcjonalne, ale także estetyczne. Na szczególną uwagę zasługują ogólnodostępne, zwłaszcza dla dzieci, hale sportowe m.in.:

  • hala sportowa ze strzelnicą przy Zespole Szkół im. Władysława Orkana w Marcinkowicach (powiat nowosądecki, woj. małopolskie), zlokalizowana w pobliżu parku i historycznego dworu. Projekt architekta Mateusza Maneckiego konstrukcją i kolorystyką przypomina połowę jesiennego liścia. To nowoczesna, pełnowymiarowa hala, w której rozgrywane są mecze piłki halowej, siatkowej, koszykowej, nożnej, rozgrywki w unihokeja, tenisa ziemnego i stołowego. Mieści się w niej nowoczesna strzelnica z 8 stanowiskami, ścianka wspinaczkowa, sanitariaty, szatnie i parking. W 2. etapie inwestycji planowana jest budowa zewnętrznej części lekkoatletycznej, a całość wówczas zajmie 3 ha. Obiekt prawie w całości został sfinansowany ze środków zewnętrznych. Koszt inwestycji to ponad 13,3 mln zł. Dofinansowanie MSiT – 4,5 mln zł;
  • hala widowiskowo-sportowa LUX w Rogoźniku (powiat będziński, woj. śląskie), zlokalizowana u zbiegu ulic Fabrycznej i Ogrodowej. Projekt autorstwa Tomasza Borkowskiego i Grzegorza Tkacza z pracowni Projekt Plus Architekci w Zabrzu , który za dnia przybiera naturalne barwy, wtapiając się w otoczenie, a nocą przypomina wyglądem świecący lampion. To półprzeźroczysta konstrukcja, przez przeszklenia w niższej części do wnętrza hali dociera naturalne światło. Hala widowiskowo-sportowa jest przystosowana do rozgrywek, są tu boiska do siatkówki, piłki ręcznej, koszykówki, piłki halowej, tenisa i badmintona, a także sale dydaktyczne i biblioteka. To jednokondygnacyjny budynek z czarną nawierzchnią sportową, płaskim dachem, tarasem, panelami PV i pompą ciepła. Całkowity koszt inwestycji to 14 mln zł. Dofinansowanie MSiT – 4,75 mln zł.

09

Sport wyczynowy – najciekawsze inwestycje

Ministerstwo Sportu i Turystyki dofinansowało też wiele ciekawych inwestycji dedykowanych sportowcom wyczynowym, w tym:

  • 1 Klub Sportowy Ślęza Wrocław – budowa hali lekkoatletycznej z zapleczem we Wrocławiu. Uroczyste otwarcie miało miejsce pod koniec września 2023 br.. Dofinansowanie – ok. 33,4 mln zł,
  • Centralny Ośrodek Sportu - przebudowa kompleksu skoczni narciarskich Średnia Krokiew w COS-OPO w Zakopanem. Obiekt otwarty w połowie 2021 r. Dofinansowanie – ponad 41,5 mln zł,
  • Miasto Bydgoszcz - budowa krytej pływalni z niecką o wymiarach olimpijskich dla kompleksu Astoria w Bydgoszczy. Obiekt otwarty w 2021 r. Dofinansowanie - 25 mln zł,
  • Miasto Bytom - przebudowa, rozbudowa i nadbudowa budynku hali lodowiska w Bytomiu przy ul. Pułaskiego 71. Obiekt otwarty w 2021 r. Dofinansowanie - 15 mln zł,
  • Dolnośląski Park Innowacji i Nauki S.A. - budowa Dolnośląskiego Centrum Sportu na Polanie Jakuszyckiej. Dofinansowanie - 45 mln zł.

Źródła:

[1] https://avigon.pl/blog/fonoholizm-uzaleznienie-od-telefonu-objawy-skutki-leczenie [dostęp: 27.09.2023]

[2] Raport z ogólnopolskiego badania uczniów „Nastolatki 3.0”, Państwowy Instytut Badawczy NASK, Warszawa 2021 r.

[3] Raport z badania dzieci w wieku od 10 do 15 lat, rodziców dzieci w wieku od 10 do 15 lat oraz nauczycieli ze szkół podstawowych z województw: lubelskiego, opolskiego i pomorskiego „Preferowane sposoby komunikacji dotyczące aktywności fizycznej oraz zdrowego stylu życia w kontekście przygotowania i przeprowadzenia działań promocyjnych i komunikacyjnych programów aktywności fizycznej realizowanych przez MSiT i IS-PIB”

[4] https://www.gov.pl/web/sport/rusza-program-sportowa-polska--edycja-2023 [dostęp: 28.09.2023 r.]

[5] Raport Benefit Systems z badania Minds&Roses, „MultiSport Index2023. Nowy wymiar aktywności”, badanie zrealizowane zostało na reprezentatywnej losowej próbie​ 1 400 Polaków w wieku 18+ z wykorzystaniem techniki wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerowo (CATI). Badanie realizowane było w dniach od 30 stycznia do 3 lutego 2023 roku, https://www.kartamultisport.pl/headless/fileadmin/user_upload/MultiSport_Index_2023.pdf [dostęp: 28.09.2023 r.]

[6] https://sadeczanin.info/gospodarka-telewizja/centrum-sportu-na-hektarach-pod-saczem-wielka-hala-ze-strzelnica-juz-gotowa [dostęp: 4.10.2023 r.]

[7] https://dziennikzachodni.pl/to-jedyna-taka-hala-sportowa-w-polsce-jest-w-slaskiem-w-rogozniku-przypomina-lampion-jest-przepelniona-sloncem/ar/c1-17312063 [dostęp: 4.10.2023 r.]